گردهمایی میش‌مرغ در پناه حفاظت مشارکتی توسط انجمن ترویج حفاظت و مدیریت پایدار حیات‌وحش، با همکاری کانون گردشگران طبیعت ایران و با حضور نمایندگان انجمن محلی ژینبانان بوکان، در تاریخ 13 و 14 مهرماه سال 1402 در موزه طبیعت و حیات وحش دارآباد، برگزار گردید.
میش‌مرغ (Otis tarda) سنگین‌وزن‌ترین پرنده ایران، متعلق به خانواده Otididae و راسته Gruiformes می‌باشد. این پرنده علفزارهای باز، دشت‌ها و استپ‌های وسیع بدون درخت و مزارع گندم را ترجیح می‌دهد. پروازی با بال‌زدن‌های آرام، منظم و پرتوان دارد. به آرامی و با گردنی صاف و دمی به نسبت برافراشته راه می‌رود. اغلب از گیاهان و بی‌مهرگان و گاهی مهره‌داران کوچک تغذیه می‌کند. جوجه‌آوری از اوایل اردیبهشت در علفزارهای باز و اراضی مزروعی پهناور آغاز می‌شود. در این زمان، نرها در میعادگاه‌های سنتی به دور هم جمع می‌شوند و در فواصل کوتاه از یکدیگر اقدام به اجرای نمایش‌های جنسی زیبایی شامل پف‌کردن موی‌پرهای صورت، گردن و بال‌ها می‌کنند. ماده‌ها نیز در این مکان به تغذیه مشغول هستند و با نرهای در حال نمایش و رقابت روبه‌رو می‌شوند. میش‌مرغ در زمره پرندگان در خطر انقراض ایران قرار دارد و وضعیت جمعیتی آن در شرایط بحرانی واقع شده است.
در ابتدای مراسم دکتر غلامرضا ابدالی مدیرکل دفتر حفاظت و مدیریت شکار و صید سازمان حفاظت محیط زیست، از مشارکت به عنوان حلقه مفقوده در حفاظت محیط زیست طی سالیان اخیر نام برد. دکتر حمید ظهرابی نیز معاون اسبق محیط طبیعی و تنوع زیستی سازمان حفاظت محیط زیست، از شکل‌گیری برخی از تشکل‌های مردم نهاد در نقاط مختلف ایران و حضور موثر بومیان مناطق و مشارکت آنها در حفاظت یاد نمود که در این مناطق حفاظت جز بدین طریق میسر نبوده است.
مهندس مهدی نبیان مدیر پروژه حفاظت مشارکتی میش‌مرغ، ماجراهای پیش‌روی پروژه طی سالیان اخیر را، شرح داد. وی از استراتژی‌های از پیش گرفته‌شده در جهت اجرای هرچه موثرتر پروژه و پایداری آنها در منطقه و از شکل‌گیری انجمن محلی ژینبانان سروشت بوکان برای شرکت‌کنندگان سخن گفت. در ادامه در خصوص وضعیت بحرانی جمعیت میش‌مرغ (کمتر از 20 فرد) در پناهگاه حیات وحش سوتاو واقع در شهرستان بوکان و تهدیدهای موجود نظیر کشاورزی مکانیزه، تغییر الگوی کشت و استفاده از سموم شیمیایی، فعالیت کمباین‌ها برای برداشت محصول همزمان با جوجه‌آوری میش‌مرغ‌ها و عدم مدیریت صحیح پسماندها و جذب طعمه‌خواران به ویژه سگ‌های ولگرد و آتش‌سوزی در مراتع و مزارع، به تفصیل توضیحات ارائه شد. وی همیاری ارزشمند کشاورزان منطقه و پذیرش آنها در خصوص عدم دِروی محصول جهت پناه‌گرفتن جوجه میش‌مرغ‌ها و مراقبت شبانه‌روزی چیرگه‌وان‌ها (مراقبان میش‌مرغ‌ها) از نوارهای دِرو نَشده را، گامی موثر در راستای حفاظت از جوجه میش‌مرغ‌ها خواند. یکی از اقدامات ضروری پیش‌رو جهت کمک به بقای میش‌مرغ در ایران، انجام مطالعات ژنتیکی و و واردنمودن تخم این پرنده از دیگر کشورها در راستای ایجاد یک جمعیت پایدار با تنوع ژنتیکی مطلوب می‌باشد.
خانم ژاله کریمی مدیرعامل انجمن محلی ژینبانان سروشت بوکان، سخنرانی خویش را، از دغدغه‌های خویش برای میش‌مرغ آغاز نمود و از واژه کردی چیرگ به معنی میش‌مرغ و نحوه شکل‌گیری سناریوی چیرگه‌وان توسط مهدی نبیان به معنی مراقبان میش‌مرغ سخن گفت. داستان تعاملات گروه با بومیان منطقه و همیاری آنها و گاها ابراز پشیمانی شکارچیان غیرقانونی منطقه از دوران جوانی و گذشته، بسیار تامل برانگیز بود. وی دانش‌افزایی و ارتقای سطح آگاهی بومیان طی سالیان اخیر از مهمترین اقدامات انجمن برشمرد.
مهندس سیامک حبیبی، نائب رئیس هیئت مدیره انجمن ترویج حفاظت و مدیریت پایدار حیات وحش، در سخنرانی خود از ضرورت وجود منابع مالی برای حفاظت حیات وحش کشور سخن گفت. وی در ادامه عنوان نمود که اکتفای صرف به بودجه سازمان حفاظت محیط زیست در حالی که میزان آن حتی از یک حفاظتگاه خصوصی در افریقا نیز کمتر است، ما را به مقصد که حفاظت از حیات وحش این مرز و بوم است، نمی‌رساند.
در این گردهمایی از برخی از صنایع دستی و البسه و … مرتبط با میش‌مرغ رونمایی شد و به منظور فروش به عموم عرضه گردید. بخشی از درآمد حاصله از محصولات مذکور صرف اقدامات حفاظتی میش‌مرغ در زیستگاه آن، می‌گردد.
